جرایم رایانه ای یا جرایم سایبری شامل طیف گسترده ای از جرایم می‌شوند که در قانون مجازات جرایم رایانه ای متناسب با نوع جرم تعیین شده است. پخش محتویات مستهجن، کلاهبرداری رایانه ای، سرقت رایانه ای و … نمونه ای از این جرایم هستند که در ادامه به مصادیق آنها و مجازاتشان در قانون می‌پردازیم. جرایم رایانه ای و سایبری گستره وسیعی از جرایم را شامل می شود که دانستن نکات حقوقی آنها بسیار ضروری است.
جرایم سایبری پیچ و خم و زوایای پنهان زیادی دارند که تسلط و تجربه می تواند دو رکن اساسی در رسیدن به موفقیت در چنین پرونده‌هایی باشد. درصورت نیاز به وکیل جرایم رایانه ای در تهران، کیا وکیل هموراه همراه شماست.
عناوین صفحه
مجازات جرایم رایانه ای و انواع آن در قانون
جرایم رایانه ای شامل چند دسته اصلی از جرایم می‌شوند که میتوان بقیه جرایم را زیردسته این جرایم قرار داد. مجازات جرایم رایانه ای با توجه به نوع جرم متفاوت است.
جرم علیه عفت و اخلاق عمومی و مجازات جرایم رایانه ای آن
هرکس به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی محتویات مستهجن را منتشر، توزیع یا معامله کند (علیه عفت و اخلاق عمومی رایانه ای) یا به قصد تجارت یا افساد تولید یا ذخیره یا نگهداری کند، به حبس از 91 روز تا 2 سال یا جزای نقدی از 5میلیون ریال تا 40 میلیون ریال یا هر 2 مجازات جرایم رایانه ای محکوم خواهد شد.
توجه شود که تولید، ذخیره ونگهداری محتویات مستهجن فقط در صورتی که به قصد افساد یا تجارت باشد جرم سایبری و رایانه ای است. اما انتشار، توزیع و معامله محتویات مستهجن مطلقا (در هرصورت) جرم است. پس اگر فردی با گوشی موبایل خود محتویات مستهجن تولید کند مجازاتی ندارد مگر این که به قصد افساد یا تجارت باشد.
اگر فردی اعمال علیه عفت و اخلاق عمومی رایانه ای را حرفه خود قرار دهد یا به طور سازمان یافته اعمال مذکور را انجام دهد طبق تبصره 3.(م14 ق.ج.ر.)ممکن است مفسد فی الارض شناخته شده و به اعدام محکوم گردد. در غیر این صورت به حداکثر هر دو مجازات محکوم خواهد شد (یعنی 40 میلیون ریال جزای نقدی و 2سال حبس).
مواردی که ذکر شد در خصوص جرم محتویات مبتذل رایانه ای شخص به حداقل یکی از مجازات یعنی (5میلیون ریال یا 91روز حبس) محکوم می‌شود ضمنا محتویات مبتذل رایانه ای به آثاری می‌گویند که دارای صحنه و صور قبیحه باشد. همچنین محتویات مستهجن نیز به تصویر یا صوت یا متن واقعی یا غیر واقعی یا متنی اطلاق می‌شود که بیانگر برهنگی کامل زن یا مرد یا اندام تناسلی یا آمیزش یا عمل جنسی انسان است.
- هرگاه محتویات مستهجن به کمتر از 10 نفر ارسال شود، مرتکب فقط به جزای نقدی (1میلیون ریال تا 5میلیون ریال) محکوم خواهد شد.
- هرکس به طور غیر مجاز به داده ها یا سامانه‌های رایانه‌ای که به وسیله تدابیر امنیتی حفاظت شده است دسترسی یابد (سرقت رایانه‌ای) به حبس از 91روز تا 1سال یا جزای نقدی از 5میلیون ریال تا 20 میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
مصادیق جرم سایبری علیه عفت و اخلاق عمومی رایانه ای
اگر الف که همسر ب است با بازکردن پیامک های تلفنی ب به رمز امنیتی یکی از شبکه های اجتماعی که به صورت پیامک برای وی ارسال شده دسترسی یابد و آنرا بر روی شبکه اجتماعی نصب شده در شبکه اجتماعی را دریافت کند این مورد مصداق جرم دسترسی غیر مجاز است و به مجازات مربوطه محکوم خواهد شد.
اما در شنود غیر مجاز هرکس به طور غیر مجاز محتوای در حال انتقال ارتباطات غیر عمومی در سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی را شنود کند به حبس از 6ماه تا 2سال یه جزای نقدی از 10میلیون ریال تا 40میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد. توجه شود اگر شخص به داده‌های رایانه‌ای که به وسیله تدابیر امنیتی حفاظت شده است جرم دسترسی غیر مجاز اما دسترسی به داده‌های سری جرم جاسوسی رایانه‌ای است.
جرم سرقت رایانه‌ای و مصادیق آن
جرم سرقت رایانه‌ای از جرایم رایانه ای اینست که شخصی داده‌های متعلق به دیگری را برباید اعم از این که داده در دست صاحب آن بماند یا نماند. توجه شود زمانی که داده از اختیار صاحب آن خارج می‌شود (مثلا داده پاک می‌شود) اگر شخصی که داده را پاک کرده آن را برای خود بر نداشته باشد جرم تخریب اتفاق افتاده اما اگر داده ها را برای خود برداشته باشد جرم سرقت رایانه‌ای رخ داده است.
مجازات سرقت رایانه‌ای بدین شکل است اگر داده های رایانه‌ای که سرقت شده در اختیار صاحب آن باشد مجازات مرتکب فقط جزای نقدی است. از 1 میلیون ریال تا 20 میلیون ریال و در غیر این صورت به حبس از 91 روز تا 1 سال یا جزای نقدی از 5 میلیون ریال تا 20 میلیون ریال یا هر دو مجازات خواهد بود.
نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که در سرقت رایانه‌ای پولی (مالی) ربوده نمي‌شود بلکه داده‌های رایانه‌ای سرقت می‌شود.
مجازات کلاهبرداری رایانه‌ای
در کلاهبرداری رایانه‌ای از جرایم سایبری بر خلاف کلاهبرداری ساده که فقط گرفتن مال مشمول کلاهبرداری است. در کلاهبرداری رایانه‌ای علاوه بر مال، تحصیل منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری مشمول کلاهبرداری رایانه‌ای قرار می‌گیرد.
در کلاهبرداری رایانه‌ای انسانی فریب نمیخورد بلکه رایانه فریب میخورد بنابراین اگر انسانی فریب خورده و پول را از طریق سامانه‌های سایبری به دیگری انتقال دهد کلاهبرداری ساده یا دیگر جرایم علیه اموال است تحت هیچ عنوان کلاهبرداری رایانه‌ای نیست.
مثلا اگر الف با توسل به وسایل متقلبانه ب را فریب دهد و ب از طریق عابر بانک پول را به حساب الف بریزد کلاهبرداری ساده محقق شده است نه رایانه‌ای زیرا در اینجا انسانی فریب خورده است مجازات کلاهبرداری رایانه‌ای علاوه بر رد اصل مال به صاحبش به حبس از 1 تا 5سال یا جزای نقدی از 20 میلیون ریال تا 100 میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.