گسترش ارتباطات در جهان نیازمند استفاده از بستر‌های مناسب است. بدون شک، تلفن ابزار اولیه ارتباطی در جهان امروز محسوب می‌شود. همه ابزار‌های ارتباطی علی‌رغم ایجاد بستر مناسب برای توسعه و استحکام ارتباطات به وسیله‌ای برای ارتکاب جرم تبدیل شده‌اند. مزاحمت‌های تلفنی یکی از مشکلات مهمی است که امروزه با آن درگیر هستیم. در برخی موارد این مزاحمت‌ها، آسیب‌های مخربی به روح و روان انسان‌ها وارد کرده و مشکلات خانوادگی یا اجتماعی فراوانی ایجاد می‌کند. همه این موارد باعث شده که در قانون بخشی به مجازات مزاحمت تلفنی اختصاص داده شود.
آشنایی با مزاحمت تلفنی و انواع آن
در بسیاری از موارد سرعت پیشرفت تکنولوژی از ایجاد فرهنگ مناسب برای به‌کارگیری آن بیشتر است. همین امر باعث می‌شود که هر پیشرفت در کنار مزایای اجتماعی و فردی، شرایط را برای بروز جرایم کیفری مختلف ایجاد کند. ورود تلفن، گوشی‌های هوشمند و اینترنت به زندگی بشر تغییرات گسترده‌ای در حوزه جرایم و قوانین ایجاد کرده است. سال‌ها از ورود تلفن به عرصه ارتباطات می‌گذرد، اما هموار این وسیله کاربردی دست مایه‌ای برای برهم زدن آرامش روانی جامعه بوده است. قانون هر نوع استفاده نابه‌جا یا غلط از ابزار‌های ارتباطی را جرم می‌دانند و برای آن مجازات تعیین می‌کند.
جرم مزاحم تلفنی در حقیقت به مواردی اشاره دارد که فردی با استفاده از تلفن یا سایر ابزار‌های مخابراتی ضمن اشغال خطوط تلفن اشخاص حقیقی یا حقوقی باعث آزار، اذیت و برهم زدن آرامش فرد یا جامعه شود. قانون در تمام موارد مجازاتی سنگین برای خاطی در نظر می‌گیرد. مزاحمت‌های تلفنی انواع مختلفی دارند که شامل موارد زیر است:
- سوت کشیدن، سکوت یا فوت کردن بدون وقفه که باعث اشغال طولانی مدت تلفن شود.
- فحاشی، استفاده از الفاظ رکیک، انتشار اخبار کذب، نسبت دادن کلمات و جملات ناشایست به افراد یا تهمت زدن از طریق تلفن دسته دیگری از مزاحمت‌ها هستند.
- انتشار اخبار کذب و تکان‌دهنده که شوک آنی به افراد وارد می‌کند.
- افرادی که نیمه شب از طریق مزاحمت‌های مکرر آرامش و آسایش افراد را سلب کرده و باعث خسارت‌های جانی یا مالی شوند نیز در این جرایم قرار گرفته و طبق قانون مجازاتی برای آن‌ها تعریف شده است.
- اگر فردی عمدا و با نیت قلبی از طریق تماس تلفنی خبر فوت یکی از بستگان را به فردی بدهد و این خبر باعث بیماری، مرگ یا خسارت‌های دیگر در شنونده شود نیز مشمول مجازات مزاحمت تلفنی قرار می‌گیرد.
مرجع رسیدگی به جرم مزاحمت تلفنی
مطمئناً بعد از مواجهه با مزاحمت‌های تلفنی، استرس و اضطراب شدیدی تجربه می‌کنید. کمک گرفتن از مرجع قانونی مناسب بهترین راه برای حل این مشکل و پیشگیری از پیامد‌های بعدی است. مزاحمت‌های تلفنی در دسته جرایمی قرار می‌گیرند که از سوی شرکت مخابرات و دادسرا قابل پیگیری هستند. می‌توانید با مراجعه به دادسرای محل وقوع جرم، شکایت خود را ثبت کرده و مدارک مورد نظر را ارائه دهید. در مواردی که مزاحمت تلفنی با فحش یا الفاظ رکیک همراه باشد شاکی قادر به اعاده حیثیت خواهد بود.
پس از ارجاع درخواست به بازپرسی، کلانتری بر اساس درخواست کتبی دادگاه اقدامات لازم برای استعلام تلفن مزاحم و پرینت مالکات از طریق مخابرات را انجام می‌دهد. در برخی موارد، دادگاه برای شناسایی مزاحم مستقیماً درخواست پیگیری مکالمات و استعلام شماره را به مخابرات می‌فرستد. پس از مشخص شدن هویت فرد مزاحم، نوبت به ارسال اخطاریه دادسرا به مجرم می‌رسد. در صورتی که مجرم دو بار به درخواست دادسرا بی‌اعتنایی کرده و در دادگاه حاضر نشود، حکم جلب وی صادر خواهد شد.
مجازت مزاحمت‌های تلفنی
در صورتی که دادگاه متهم مزاحمت تلفنی را مجرم تشخیص دهد علاوه بر صدور حکم قضایی، احکام مختلفی درباره مطالبه ضرر و زیان مدعی نیز صادر می‌کند. مزاحمت‌های تلفنی تنها به اشخاص حقیقی و ایجاد تنش‌های خانوادگی محدود نمی‌شود. بلکه سازمان‌های مختلف ماده آتش نشانی، اورژانس، غذاخوری‌ها، مؤسسات تاکسی تلفنی، پلیس ۱۱۰ و موارد مشابه را شامل می‌شود.
بر اساس ماده ۶۴۱ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی، افرادی که از طریق تلفن یا سایر ابزار‌های مخابراتی برای اشخاص حقیقی یا حقوقی مزاحمت ایجاد کنند علاوه بر اجرای مقررات تعیین شده از سوی مخابرات به یک تا ۶ ماه حبس محکوم خواهند شد. این ماده قانونی مزاحمت تلفنی را جرم تلقی کرده و برای آن مجازات تعیین می‌کند. در ادامه بررسی مجازات مزاحمت تلفنی باید به ماده واحد قانون اصلاح تبصره ۲ ماده ۱۴ قانون تأسیس مخابرات در سال ۱۳۶۶ اشاره کنیم: در این ماده به صراحت بیان شده در صورتی که فرد به صورت عمدی و با نیت سوء ارتباط افراد را مختل کند پس از اثبات جرم، ارتباط او از طریق تلفن حدود یک هفته قطع شده و مجبور به پرداخت جریمه نقدی خواهد بود.
تکرار این عمل برای بار دوم به قطع سه ماه تلفن و پرداخت جریمه منجر می‌شود. افرادی که برای بار سوم اقدام به مزاحمت تلفنی می‌کنند با انسداد دائمی خط تلفن و جمع‌آوری تمام اتصالات وابسته به تلفن مواجه خواهند شد. در مواردی که مزاحمت تلفنی با جرایم دیگری مانند اخاذی یا تهدید به قتل همراه باشد بر اساس حکم ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی به ۷۴ ضربه شلاف و دو ماه تا دو سال حبس محکوم خواهد شد.
نحوه شکایت از مزاحمت تلفنی
مزاحمت تلفنی ممکن است از طریق تلفن ثابت یا اپراتور‌های مختلف انجام شود. سه راه وجود دارد که می‌توانید برای ثبت و ارسال شکایت از آن استفاده کنید. در مرحله اول با مراجعه به سایت مخابرات یا هر یک از اپراتور‌های تلفن همراه فرایند ثبت شکایت را انجام دهید. روش دوم برقراری تماس با اپراتور‌ها است. تنظیم دادخواست در دادگاه راه دیگری است که برای پیگیری مزاحمت‌های تلفنی وجود دارد. انتخاب روش بر عهده شاکی است. افرادی که ارائه دادخواست به دادگاه را بهترین گزینه می‌دانند باید مراحل زیر را انجام دهند.
- باید به دادسرای شهر یا شهرستان محل وقوع جرم مراجعه کنید.
- درخواست خود را تکمیل کرده، مدارک، مستندات و شهادت شهود را به پرونده ضمیمه کنید.
- در صورتی که اپراتور‌های تلفن همراه از وقوع مزاحمت تلفنی اطلاع دارند حتماً نامه کتبی شرکت مورد نظر را به مدارک اضافه کنید.
پس از سه مرحله فوق، دادخواست به دادسرا ارجاع داده می‌شود. استعلام، بررسی پرینت مکالمات، ردیابی تلفن موردنظر و در نهایت احضاریه سایر بخش‌های در پیگیری و صدور حکم مجازات مزاحمت تلفنی هستند. حکم قاضی به شاکی و متهم ابلاغ می‌شود. هر یک از طرفین ۲۰ روز فرصت دارند تا به حکم قاضی اعتراض کنند. اگر اعتراض وارد باشد پرونده به دادگاه تجدیدنظر فرستاده شده و مجددا بررسی می‌شود. فراموش نکنید رای دادگاه تجدیدنظر قطعی و غیرقابل اعتراض است.
اگر از تجربه ناخوشایند مزاحمت‌های تلفنی رنج می‌برید باید به دنبال راهی برای خلاصی از این مشکل باشید. در قانون مجازات اسلامی هرگونه مزاحمت و اختلال در ارتباط افراد از طریق تلفن یا سایر ابزار‌های مخابراتی جرم محسوب می‌شود. توصیه می‌کنیم از مسیر قانونی این مشکل را پیگیری کنید. اداره مخابرات و دادسرا دو مرجع اصلی برای رسیدگی به پرونده شاکی و تعیین مجازات مزاحم تلفنی هستند. اگر، شاکی بعد از دریافت احضاریه در جلسه دادگاه حاضر نشد نگران نباشید. زیرا قانون به این معضل فکر کرده و چاره مناسبی یافته است. بر اساس قانون برایافرادی که دو بار به احضاریه دادگاه بی‌توجهی کنند حکم جلب صادر خواهد شد.
