دفاع مشروع یعنی اگر شخصی مورد تهاجم واقع شده، در مقابل مهاجم با ارتکاب رفتاری مجرمانه از خود دفاع کند. عمل ارتکابی جرم محسوب نمی‌شود. در دفاع مشروع حتی دیه نیز ساقط است ( مرتکب هیچ مجازاتی نمی‌شود). جز در مقابل دفاع در مقابل تهاجم دیوانه که آن هم مرتکب دیه نمیدهد و فقط بیت المال دیه را می‌دهد.
بیشتر بخوانید – (وکیل ملکی)
بیشتر بخوانید – (وکیل جرایم رایانه ای)
بیشتر بخوانید – (وکیل خانواده)
شرایط دفاع مشروع در قانون
برای این که عملی دفاع مشروع باشد شرایطی لازم است:
- فعلی یا قریب‌الوقوع بودن تجاوز
- غیرقانونی بودن تجاوز
- ضرورت دفاع مثلا اگر فردی بتواند با توسل به نیروی انتظامی از خود دفع خطر کند نمیتواند به دفاع دست بزند.
- تناسب دفاع یعنی شخص نمیتواند برای مال خود دست دیگری را قطع کند زیرا داشتن دست بسیار با ارزشتر از مال است
- مستند بودن دفاع به قرائن معقول یا خوف عقلایی. مثلا اگر شخص الف امروز شخص ب را تهدید به قتل کند و چند روز بعد الف که چاقو در دست دارد به سمت ب حرکت کند و ب با تصور این که الف قصد قتل وی را دارد و از خود دفاع کند. به الف آسیب برساند و مشخص شود که الف قصد حمله به ب را نداشته است. در اینجا جنایت ارتکابی عمدی نخواهد بود بلکه به استناد بند ب م۲۹۱ق.م.ا. شبه عمدی خواهد بود.
- رعایت مراحل دفاع. بدین معنی است که اگر مدافع بتواند به کمترین میزانی که برای رفع خطر لازم است اقدام مجرمانه انجام دهد. مثلا اگر مدافع بتواند فقط با نشان دادن تفنگ خود مهاجم را از تهاجم بازدارد نمیتواند اقدام به شلیک کند. یا اگر بتواند با ضرب و جرح مهاجم را از تهاجم بازدارد نمیتواند به قتل دست زند.
