یکی از منفورترین اعمال یک انسان توهین و فحاشی است، این عمل را در دسته اعمالی مانند زنا، خوردن مشروبات الکلی و موارد مشابه تقسیم‌بندی می‌کنند. برای این عمل زشت از نظر قانونی مجازاتی در نظر گرفته می‌شود و شخص که مورد توهین فرد دیگر قرارگرفته، می‌تواند به‌عنوان شاکی به قانون پناه ببرد. در ادامه سعی داریم شما را با مجازات توهین یک شخص به شخص دیگر آشنا کنیم، پس تا انتها با ما همراه باشید.
عناوین صفحه
توهین شخصی به شخص دیگر به چه معناست؟
درصورتی‌که شخصی از طریق رفتاری یا گفتاری به شخصی دیگر سخنی را که خلاف آداب و عرف جامعه باشد نسبت دهد، به او توهین کرده است. همچنین درصورتی‌که نتواند صحت گفته و اهانت‌های خود را ثابت کند، طبق قانون به‌عنوان مجرم شناخته می‌شود. قانون‌گذار موظف است با توجه به قوانین و جایگاه شخص از حیثیت و آبروی او حمایت‌های خاصی به عمل آورد.
بهتر است به این نکته نیز توجه کنید که قوانین حاکم بر جوامع مختلف تفاوت‌هایی با یکدیگر دارد. ممکن است عملی در یک جامعه به نسبت شئونات حاکم بر آن زشت تلقی شده و توهین محسوب شود، در صورتی‌که در جامعه دیگر، آن رفتار یا گفتار توهین به شمار نیاید.
در چه صورتی توهین جرم محسوب می‌شود؟
همان‌طور که گفته شد توهین به سخن یا گفتاری گفته می‌شود که با هدف کوچک و خوار کردن شخص و جایگاه وی انجام شود. طبق قانون هر عملی که باعث خفیف شدن فرد شود، جرم محسوب شده و بر اساس قانون با آن شخص خاطی برخورد خواهد شد. برای اینکه ثابت شود گفتار یا رفتاری در یک جامعه جرم محسوب می‌شود، سه شرط مادی، معنوی و قانونی جرم جزو شروط اصلی حساب می‌شود.
اما علاوه بر این شروط باید توهین را از دیدگاه‌های مختلفی بررسی کرد، دلیل آن هم این است که توهین جرم نسبی حساب می‌شود. قانون‌گذار بر اساس موقعیت فردی که به او توهین شده و عرف جامعه شرایط لازم را بررسی کرده و با خاطی برخورد می‌کند. برای اینکه توهین جرم محسوب شود، فرد باید افراد خاصی از یک گروه یا قشر را مخاطب خود قرار دهد و توهین شامل تمام آن افراد باشد.
شرط دیگر اینکه توهین جرم به‌حساب آید این است که فرد توهین‌کننده شخص حقیقی را مخاطب خود قرار دهد، توهین شامل افراد حقوقی نخواهد شد. از شروط دیگر می‌توان به زنده بودن شخص قربانی اشاره کرد، توهین به فردی که فوت‌شده توهین به بازماندگان او حساب می‌شود و تمامی وراث می‌توانند علیه شخص شکایت کنند.
درصورتی‌که یک شخص به دیگری اهانت کند و طرف قربانی نیز در جواب اهانت او شروع به توهین کند، هر دو طرف مجرم شناخته می‌شوند. در ادامه به بررسی مجازات توهین یک شخص به شخص دیگر می‌پردازیم.
توهین به چند دسته تقسیم‌بندی می‌شود؟
توهین یک شخص به فرد دیگری را می‌توان در دو دسته کلی یکی توهین ساده و دیگری توهین مشدده تقسیم‌بندی کرد. هرکدام از این انواع را در ادامه به‌صورت خلاصه برای شما توضیح خواهیم داد.
توهین ساده
توهین ساده به هر عملی که با کلمات رکیک و تحقیرآمیز در قالب سخن، ایمیل، پیامک، اشارات غیرمتعارف با دست یا چشم و هر رفتار یا گفتاری که باعث شود فرد از نظر مادی، معنوی یا موقعیت اجتماعی وی تحقیر شود، توهین محسوب می‌شود. مجازات جرم توهین ساده طبق قانون اصلاحیه در سال 1399 فرد به جزای نقدی درجه 6 محکوم خواهد شد.
توهین مشدده
توهین مشدد خود به انواع مختلفی مانند توهین به مقدسات اسلام، توهین به مقام رهبری، توهین به مقامات دولتی ایرانی و خارجی، توهین به صاحبان حرفه‌های خاص، توهین به بانوان و کودکان تقسیم‌بندی می‌شود. این‌گونه از توهین‌ها در قانون توهین مشدده گفته می‌شود که از مجازات سنگین‌تری برای آن استفاده خواهد شد.
توهین به مقدسات اسلام
توهین به مقدسات اسلام، تمامی پیامبران، ائمه (ع) و حضرت فاطمه زهرا (س) جزو توهینات مشدده شناخته می‌شود. در این صورت اگر توهین شامل توهین به پیامبر باشد (حکم ساب النبی)، فرد خاطی به اعدام محکوم است و در غیر این صورت به 1 تا 5 سال حبس محکوم خواهد شد.
توهین به مقام رهبری
توهین به مقام رهبری فعلی و قبلی یکی دیگر از توهینات مشدده شناخته شده و هرگونه توهینی را شامل می‌شود. در قانونی که سال 1375 وضع‌شده طبق ماده 514 تعزیرات:
«هرکس به حضرت امام خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی رضوان‌ا… علیه و مقام معظم رهبری به نحوی انحا اهانت کند به 6 ماه تا 2 سال حبس محکوم خواهد شد»
توهین به سایر مقامات دولتی ایران
درصورتی‌که فردی به یکی از کارکنان دولت مانند رییس قوه قضاییه، رییس قوه مجریه، رییس قوه مقننه، نمایندگان مجلس و هر کدام از کارکنان دولت در حین انجام خدمت توهین کند، شامل توهین مشدده می‌شود. طبق ماده 609 قانون تعزیرات:
«هرکس با توجه به سمت، یکی از روسای سه قوه یا معاونان رئیس جمهوری یا وزرا یا یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی یا نمایندگان مجلس خبرگان یا اعضای شورای نگهبان یا قضات یا اعضای دیوان محاسبات یا کارکنان وزارتخانه‌ها و موسسات و شرکت‌های دولتی و شهرداری‌ها در حال انجام‌وظیفه یا به سبب آن توهین نماید به سه تا شش ماه حبس و یا تا 74 ضربه شلاق و یا 50 هزار تا 1 میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شود»
درصورتی‌که فرد توهین‌کننده از مقام شخص اطلاعی نداشته باشد، این مجازات برای او صدق نکرده و فردی که به او توهین شده می‌تواند به‌صورت شخصی از فرد خاطی شکایت کند.
توهین به مقامات سیاسی خارجی
توهین به مقامات سیاسی خارجی یکی دیگر از توهینات مشدده است که اجرای آن به شرایط خاصی بستگی دارد. در این قانون شخصی به یکی از مقامات سیاسی خارجی که در ایران است توهینی بکند، طبق ماده 517 قانون تعزیرات:
« هرکس علنا نسبت به رئیس کشور خارجی یا نماینده سیاسی آن‌که در قلمرو خاک ایران واردشده است، توهین نماید به یک تا سه ماه حبس محکوم می‌شود، مشروط به اینکه در آن کشور نیز در مورد مذکور نسبت به ایران معامله متقابل بشود»
لازم به ذکر است که این قانون تبصره دارد و تبصره آن به شرح زیر است:
«اعمال مواد این فصل منوط به تقاضای دولت یا نماینده شاکی آن دولت یا مطالبه مجنی علیه یا ولی او است و در صورت استرداد تقاضا تعقیب جزئی نیز موقوف خواهد شد»
توهین به صاحبان حرفه‌ها و مشاغل خاص
توهین به بعضی از مشاغل به دلیل حرفه خاص و جایگاه ویژه‌ای که دارند مانند وکالت، مسئولان نظامی و مشاغل دیگر توهین مشدده شناخته می‌شود. در این نوع از توهین نیز فرد به چند ماه حبس محکوم می‌شود.
توهین به بانوان و اطفال
یکی دیگر از توهین‌های مشدده توهین به بانوان و اطفال است. در این نوع از توهین فرد به 2 الی 6 ماه حبس یا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
چگونه می‌توان جرم توهین را به اثبات رساند؟
درصورتی‌که فرد به‌صورت کتبی مانند پیامک، ایمیل و… به شخص دیگری اهانت کند، برای اثبات آن فقط کافی است که شخص آن مکتوبات را به قانون‌گذار ارائه کند؛ اما در موردی فرد به شکل شفاهی به شخص دیگری توهین می‌کند، در این صورت برای اثبات توهین به دو نفر شاهد نیاز است.
مجازات توهین یک شخص به شخصی دیگر در فضای مجازی
درصورتی‌که شخص از طریق یکی از شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام به فرد دیگری توهین کنند، بر طبق قانون مجازات اسلامی به پرداخت جزای نقدی محکوم می‌شود. معمولا برای این نوع از توهین مبلغی در حدود 2 تا 8 میلیون تومان پرداخت می‌شود.
جمع‌بندی
در این مطالب سعی کردیم شما را با مجازات توهین یک شخص به شخص دیگر آشنا کنیم. توهین یک فرد به فردی دیگر به هر صورتی که باشد و باعث تحقیر و اهانت به شخص شود، جرم شناخته می‌شود. توهین خود در دودسته کلی به نام توهین ساده و مشدده تقسیم می‌شود که هرکدام دارای مجازات گوناگونی است. برای اینکه توهین جرم به‌حساب بیاید، به شرایط و شئونات جامعه بستگی دارد. ممکن است کلامی در یک جامعه توهین باشد ولی در جامعه دیگر اهانت حساب نشود.